27 سپتامبر 2022- اگر چشمان شما می سوزد یا دائماً احساس ناراحتی می کنید، ممکن است به بیماری خشکی چشم مبتلا شده باشید. اگر به تسلی شما کمک کند باید بگوییم که شما تنها نیستید، میلیون ها نفر در جهان از خشکی چشم رنج می برند. در این مقاله درباره خشکی چشم، از جمله کارهایی که می توانید برای درمان آن انجام دهید، و همچنین ارتباط خشکی چشم با دیابت بیشتر توضیح می دهیم.
خشکی چشم چیست؟
مؤسسه ملی چشم، که بخشی از مؤسسه ملی سلامت است، می‌گوید: «خشکی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که چشمان شما به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کند تا خیس بماند، یا زمانی که اشک‌های شما به درستی عمل نمی‌کنند». اشک از یک لایه روغنی، یک لایه آبکی و یک لایه مخاطی تشکیل شده است. هر یک از این لایه‌ها نقش کلیدی در محافظت از چشم‌ها و مرطوب ماندن آنها دارند. اما اگر غدد اشکی به اندازه کافی اشک تولید نکنند یا چیزی بر لایه های اشک تاثیر بگذارد، سطح چشم می تواند دچار التهاب و آسیب شود.
علائم خشکی چشم کدامند؟
خشکی چشم معمولا هر دو چشم را درگیر می کند. آکادمی چشم پزشکی آمریکا(AAO) علائم زیر را برای خشکی چشم بیان کرده است:
· سوزش و خارش چشم ها
· تاری دید، به ویژه هنگام مطالعه
· احساس خراش و وارد شدن شن در چشم ها
· تشکیل مخاط داخل یا اطراف چشم شما
· چشم های قرمز یا تحریک شده، به ویژه در باد یا نزدیک به دود
· اشک زیاد در چشم
· درد هنگام استفاده از لنزهای تماسی
چه کسانی دچار خشکی چشم می شوند؟
عوامل خاصی وجود دارد که می تواند خطر خشکی چشم را افزایش دهد که شامل:
· سن 50 سال یا بیشتر
· زن بودن به دلیل تغییرات هورمونی
· استفاده از لنزهای تماسی یا داشتن سابقه جراحی انکساری (یعنی جراحی لیزیک)
· عدم دریافت کافی ویتامینA یا اسیدهای چرب امگا 3
· داشتن شرایط خودایمنی خاص، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، یا آرتریت روماتوئید
· نگاه کردن به صفحه کامپیوتر برای مدت طولانی
همچنین، آکادمی چشم پزشکی آمریکامی گوید که برخی از داروها ممکن است منجر به خشکی چشم شوند، از جمله:
· دیورتیک ها
· مسدود کننده های بتا برای فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
· داروهای آلرژی و سرماخوردگی
· قرص های خواب آور
· داروهای اضطراب و ضد افسردگی
· داروهای سوزش سر دل
دیابت چه نقشی در خشکی چشم دارد؟
بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2016 در مجله چشم‌شناسی منتشر شد، خشکی چشم (یا سندرم چشم خشک) در افرادی که دیابت دارند، شایع است. شیوع آن در افراد مبتلا به دیابت بالای 65 سال 15 تا 33 درصد است و با افزایش سن افزایش می‌یابد. همچنین، بروز خشکی چشم با سطح هموگلوبینA1C ارتباط دارد، بطوری که هر چه هموگلوبینA1C بالاتر باشد، بروز خشکی چشم بیشتر است.
به نظر می رسد خشکی چشم با رتینوپاتی دیابتی همراه است، زیرا این وضعیت با کاهش عملکرد لایه اشکی مرتبط است. دیابت ممکن است خطر خشکی چشم را از راه های دیگری نیز افزایش دهد:
· سطح بالای قند خون می تواند به اعصاب چشم، از جمله اعصاب غدد اشکی (اشکی)، که مایع اشک را تامین می کنند، آسیب برساند.
· سطح بالای قند خون می تواند منجر به تجمع سوربیتول در سلول ها شود که منجر به آسیب به غدد اشکی می شود.
· دیابت می تواند باعث آسیب به قرنیه و اپیتلیوم ملتحمه شود و بر عملکرد لایه اشکی تأثیر بگذارد.
· دیابت ترشح اشک و همچنین لایه لیپیدی اشک را کاهش می دهد.
قند خون بالا مزمن، نوروپاتی، کاهش سطح انسولین و التهاب همگی از عوامل ایجاد خشکی چشم هستند.
علائم خشکی چشم معمولاً در افراد دیابتی که کنترل قند خون آنها ضعیف است، شدید است. همچنین موارد شدیدتر می تواند منجر به ضایعات قرنیه، ورم ملتحمه و کراتوپاتی (التهاب قرنیه) شود. کیفیت زندگی به دلیل مشکل در انجام فعالیت های روزانه تحت تأثیر خشکی چشم قرار می گیرد.
خشکی چشم چگونه تشخیص داده می شود؟
چشم پزشک می تواند خشکی چشم را به عنوان بخشی از یک معاینه جامع اتساع چشم بررسی کند. این کار با گشاد کردن مردمک ها با قطره های چشمی انجام می شود.
چشم پزشک همچنین ممکن است بررسی کند که آیا غدد اشکی شما به اندازه کافی اشک تولید می کنند یا خیر. برای این کار چشم شما را با قطره ای بی حس می کنند و یک کاغذ کوچک را روی لبه پلکتان می گذارند. سپس به شما گفته می شود که چشمان خود را به مدت پنج دقیقه ببندید و پس از آن پزشک میزان رطوبت روی کاغذ را بررسی خواهد کرد.
آزمایش دیگر تست "زمان شکست اشک" (TBUT[1]) است. با این آزمایش، پزشک مقدار کمی رنگ را در چشم شما می ریزد و از شما می خواهد که پلک بزنید. سپس باید بدون تکان دادن چشم یا پلک زدن به جلو نگاه کنید. دکتر می بیند که چقدر طول می کشد تا رنگ چشم را بپوشاند. اگر زیاد طول نکشد، ممکن است خشکی چشم داشته باشید.
آزمایشات دیگری نیز ممکن است انجام شود، مانند آزمایش اسمولاریته اشک و بررسی نمونه‌های اشک برای نشانگرهای خشکی چشم.
خشکی چشم چگونه درمان می شود؟
علائم گاه به گاه خشکی چشم را می توان با قطره های چشمی بدون نسخه یا اشک مصنوعی درمان کرد. می توانید هر چند وقت یکبار از اینها استفاده کنید. اگر متوجه شدید که بیش از شش بار در روز از اشک مصنوعی استفاده می کنید، ممکن است نیاز به استفاده از اشک مصنوعی بدون مواد نگهدارنده(تخصصی تر) داشته باشید. همچنین قبل از رفتن به رختخواب از پماد مخصوص چشم استفاده کنید.
برای علائم مکرر و مداوم، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
· داروهای تجویزی برای کاهش التهاب پلک (آنتی بیوتیک ها)، کنترل التهاب قرنیه(قطره های چشمی سیکلوسپورین، نام تجاریRestasis) یا کورتیکواستروئیدها یا تحریک کننده ی تولید اشک (کولینرژیک). یکی دیگر از داروهای تجویزی lifitegrast (Xiidra) است. این یک نوع قطره چشمی ضد التهابی است که اگر سطح چشم ملتهب باشد، می تواند به رفع التهاب کمک کند.
· پلاگ های سیلیکونی (به نام پلاگ های پونکتال) برای بستن جزئی یا کامل مجاری اشک شما.
· لنزهای تماسی ویژه برای محافظت از سطح چشم.
· جراحی، اگر پلک های شما بیش از حد شل باشد که به باقی ماندن اشک بر روی چشم شما کمک نکند.
همچنین می توانید اقداماتی را برای کاهش و حتی پیشگیری از علائم خشکی چشم انجام دهید، از جمله:
· قرار گرفتن در معرض دود، باد و تهویه مطبوع را محدود کنید.
· از یک دستگاه تولید کننده ی بخار آب برای اضافه کردن رطوبت به هوای خانه خود استفاده کنید.
· زمانی که بیرون هستید از عینک آفتابی که دسته های پهنی دارند، استفاده کنید.
· سعی کنید زمان استفاده از صفحه نمایش را محدود کنید و در فواصل کار با کامپیوتر، به چشم هایتان استراحت دهید.
· با نوشیدن آب زیاد هیدراته بمانید.
· برای کمک به تحریک جریان روغن به چشم، یک کمپرس گرم روی چشمان خود قرار دهید.
· از یک صابون ملایم برای شستشوی پلک های خود استفاده کنید و کاملاً با آب صابون را بشویید.
· ماهی چرب یا بذر کتان را برای اسیدهای چرب امگا 3 به رژیم غذایی خود اضافه کنید. یا در مورد مصرف مکمل اسید چرب امگا 3 با چشم پزشک خود صحبت کنید.
· مطمئن شوید که منابع ویتامین Aرا در رژیم غذایی خود گنجانده اید از جمله سبزیجات سبز برگ، گوجه فرنگی، فلفل قرمز، طالبی، انبه، شیر و تخم مرغ منابعی عالی از ویتامین Aهستند.
فراموش نکنید که روی دیابت و مدیریت قند خون خود نیز تمرکز کنید تا به پیشگیری و محدود کردن علائم خشکی چشم کمک کنید.
منبع:
https://www.diabetesselfmanagement.com/education/how-diabetes-can-lead-to-dry-eye/